Leegwaarderatio: een budgettaire poison pil?

Het debat inzake box 3 van 20 februari 2025 leerde ons dat de aanpassing van de leegwaarderatio (LWR) in box 3 per 1-1-2023, gebaseerd op een onderzoek op basis van data uit de jaren 2015-2020, budgettair een ware poison pil is. De staatssecretaris zei in feite: ‘Don’t touch this, er kleeft een Brusselse boete aan van 600 miljoen’. De opbrengst van die LWR-aanpassing is namelijk onderdeel van het Herstel- en veerkrachtplan (NB: in dat plan wordt gesproken over afschaffen van de leegwaarderatio, dat is niet gebeurd dus zo bezien kun je je al afvragen of de beweerdelijke boete van 600 miljoen euro nu al niet is verbeurd).

Heffingsvrij vermogen verhogen?

In dat HV-plan is ook te lezen (p. 147): ‘De opbrengst van €100 miljoen, samen met een extra budget van €200 miljoen, wordt gebruikt om de vrijstelling (heffingsvrije vermogen) in box 3 te verhogen van ca. €50.000 naar ca. €80.000’. Als dat plan zo ‘heilig’ is, dan is de vraag nu wel waarom die begrote 100 miljoen niet, zoals aan Brussel kennelijk is beloofd, is aangewend om het heffingvrij vermogen te verhogen?

In het rapport wordt de LWR geduid als een “fiscale verstoring”. Mij is altijd geleerd dat de LWR niet meer en niet minder is dan een forfaitaire poging om de waardedruk wegens het verhuurd zijn van een woning te kwantificeren. En ja, met dank aan een arrest uit 2015 weten dat een belastingplichtige bij een afwijking van meer dan 10%, mag tegenbewijzen op de werkelijke waarde van een verhuurde woning.

Box 3 moeras

De wereld inzake verhuurde woningen ziet er anno 1-1-2023 heel anders uit dan de LWR-staffel op basis van het SEO-rapport. Om uitvoeringsperikelen te beperken voor zowel burgers als Belastingdienst, zou een alsnog beter onderbouwde LWR-staffel per 1-1-2023 heel wat bezwaarprocedures kunnen voorkomen. De definitieve aanslagen IB over 2023 zijn immers toch nog niet opgelegd. Maar nu we dankzij het debat weten dat de LWR-staffel een budgettair explosief is in de categorie ‘Cobra 8’, zit er voor belastingplichtigen weinig anders op dan in voorkomende gevallen bezwaar te gaan maken. Extra werk voor de burger, extra werk voor de Belastingdienst. En wie helemaal bij de les is, zal nu dan ook maar veiligheidshalve bezwaar maken tegen de WOZ-waarde. Dus ook de gemeenten worden zo het box 3-moeras in getrokken. Dat moeras is groot genoeg, er is plek voor velen.

Actualiseren LWR

Het alsnog actualiseren van de LWR per 1-1-2023 zal veel uitvoeringsproblemen voorkomen. De werkelijke data (kijk eens naar de feitelijke transacties in de markt in de periode juli2022-juni2023, waarbij je de werkelijke prijzen bij verkoop van woningen in verhuurde staat relateert aan de WOZ-waarde van de woningen) moeten beschikbaar zijn.

En was het niet een vorige staatssecretaris die aan de Tweede Kamer al de toezegging deed dat er versneld geactualiseerd moest worden als de marktomstandigheden daar aanleiding toe geven (brief 20-10-2022, schriftelijke antwoorden nav 1e WGO BP2023)? Wat je belooft…